विरुद्धार्थी शब्द -(Virudhdarthi Shabd)

 विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

एखाद्या शब्दाच्या उलट अर्थाचा दुसरा शब्द म्हणजे ' विरुद्धार्थी शब्द ' होय.

विरुद्धार्थी शब्द लिहिताना दोन शब्दांमध्ये फुलीचे ( x )  चिन्ह देतात.

पुढील वाक्ये नीट वाचा व अधोरेखित शब्दांकडे लक्ष द्या.

१) ताईचे दप्तर जुने झाले होते, म्हणून आईने तिला वाढदिवसाला नवे दप्तर भेट दिले.

२) आत्ताच ऊन होते आणि लगेच सावली झाली.

१) ' जुने ' या शब्दाच्या अर्थाच्या विरुद्ध अर्थाचा शब्द ' नवे ' हा आहे.

२) ' ऊन ' या  शब्दाच्या अर्थाच्या विरुद्ध अर्थाचा शब्द ' सावली ' हा आहे.

विरुद्ध याचा अर्थ नेमका उलट अर्थ होय.

पुढे पाहूया विरुद्धार्थी शब्द.

 विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1.  अथ x इति       
2. अजर x जराग्रस्त       
3. अमर x मृत्य         
4. अधिक x उणे       
5. अलीकडे x पलीकडे    
6. अवघड x सोपे
7. अंत x प्रारंभ
8. अचल x चल
9. अचूक x चुकीचे
10. अडाणी x शहाणा
11. अटक x सुटका
12. अतिवृष्टी x अनावृष्टी
13. अती x अल्प
14. अर्थ x अनर्थ 
15. अनुकूल x प्रतिकूल
16. अभिमान x दुरभिमान
17. अरुंद x रुंद
18. अशक्य x शक्य 
19. अंधकार x प्रकाश
20. अस्त x प्रारंभ

 विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. अडचण x सोय
2. अपेक्षित x अनपेक्षित
3. अशक्त x सशक्त
4. अर्धवट x पूर्ण
5. अमूल्य x कवडीमोल
6. असतो x नसतो
7. अपेक्षाभंग x अपेक्षापूर्ती
8. अंथरूण x पांघरूण
9. अग्रज x अनुज
10. अनाथ x सनाथ
11. अतिवृष्ट x अनावृष्टी
12. अधोगती x प्रगती, उन्नती
13. अबोल x वाचाळ
14. अब्रू x बेअब्रू
15. अल्लड x पोक्त
16. अवखळ x गंभीर
17. अवजड x हलके
18. आरंभ x शेवट 
19. आठवण x विस्मरण
20. आशा x निराशा 
21. आता x नंतर        
22. आत x बाहेर
23. आनंद x दु:ख        
24. आला x गेला
25. आहे x नाही        
26. आळशी x उद्योगी
27. आकर्षण x अनाकर्षण
28. आकाश x पाताळ
29. आतुरता x उदासीनता 

 विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. ओबडधोबड x गुळगुळीत    
2. आदर्श x अनादर्श
3. आवडते x नावडते
4. आवश्यक x अनावश्यक
5. आज्ञा x अवज्ञा
6. आधी x नंतर
7. आघाडी x पिछाडी
8. आजादी x गुलामी
9. आशीर्वाद x शाप
10. आस्था x अनास्था
11. आदर x अनादर
12. आडवे x उभे
13. आयात x निर्यात
14. आंधळा x डोळस
15. ओला x सुका
16. ओली x सुकी
17. ओळख x अनोळख
18. इकडे x तिकडे
19. इथली x तिथली        
20. इष्ट x अनिष्ट

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. इमानी x बेइमानी
2. इच्छा x अनिच्छा
3. इलाज x नाइलाज 
4. इहलोक x परलोक
5. उघडे x बंद
6. उच x नीच
7. उजेड x काळोख
8. उदासवाणा x उल्हासित
9. उभे x आडवे
10. उमेद x मरगळ
11. उंच x बुटका
12. उच्च x नीच
13. उतरणे x चढणे
14. उत्तम x क्षुद्र
15. उत्कर्ष x अपकर्ष, अधोगती
16. उचित x अनुचित
17. उदघाटन x समारोप
18. उदास x प्रसन्न
19. उदार x अनुदार, कृपण
20. उधार x रोख

विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. उधळ्या x कंजूष, काटकसरी 
2. उपकार x अपकार
3. उपदेश x बदसल्ला
4. उपयोगी x निरुपयोगी
5. उपाय x निरुपाय
6. उलट x सुलट   
7. ऊन x सावली
8. उगवणे x मावळणे
9. उशिरा x लवकर
10. उत्तेजन x विरोध
11. उत्साह x निरुत्साह
12. उद्धट x नम्र
13. उदार x कंजूष
14. उन्नती x अवनती     
15. एकदा x अनेकदा
16. ऐटदार x केविलवाणा
17. ऐच्छिक x अनैच्छिक, अपरिहार्य
18. कर्कश x संजुल
19. कडक x नरम
20. कळस x पाया

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. कच्चा x पक्का
2. कबूल x नाकबूल
3. कडू x गोड
4. कर्णमधुर x कर्णकटू
5. कठीण x सोपे
6. कल्याण x अकल्याण
7. कष्टाळू x कामचोर
8. कंटाळा x उत्साह 
9. काळा x पांढरा
10. काळोख x प्रकाश, उजेड
11. कायदेशीर x बेकायदेशीर
12. कौतुक x निंदा
13. क्रूर x दयाळू
14. कोरडा x ओला
15. कोवळा x जून, निबर
16. किमान x कमाल
17. कीव x राग 
18. कृतज्ञ x कृतघ्न
19. कृत्रिम x नैसर्गिक, स्वाभाविक
20. कृश x स्थूल

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. कृपा x अवकृपा 
2. कीर्ती x अपकीर्ती
3. खरे x खोटे
4. खंडन x मंडन
5. खात्री x शंका
6. खाली x वर
7. खादाड x मिताहारी
8. खुळा x शाहाणा
9. खूप x कमी 
10. खरेदी x विक्री
11. खोल x उथळ
12. गरम x थंड
13. गमन x आगमन
14. गढूळ x स्वच्छ
15. गंभीर x अवखळ, पोरकट
16. गद्य x पद्य
17. गाव x शहर
18. गारवा x उष्मा 
19. ग्राहक x विक्रेता
20. ग्रामीण x शहरी

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. ग्राह्य x त्याज्य
2. गुरु x शिष्य
3. गुण x अवगुण
4. गुप्त x उगड
5. गुळगुळीत x खरखरीत, खडबडीत
6. गुणी x अवगुणी
7. गुणगान x निदा
8. गोड x कडू
9. गोरा x काळा
10. गौण x मुख्य
11. घट्ट x सैल, पातळ
12. घाऊक x किरकोळ
13. चढ x उतार
14. चल x अचल, स्थिर
15. चढाई x माघार
16. चढणे x उतरणे
17. चवदार x बेचव
18. चपळ x सुस्त
19. चंचल x स्थिर
20. चांगले x वाईट

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. चूक x बरोबर
2. चोर x गोलीस
3. चिमुकला x थोरला
4. चिरंजीव x अल्पजीवी  
5. छोटी x मोठी
6. छोटेसे x मोठेसे
7. जड x हलके
8. जय x पराजय
9. जन्म x मृर्यू
10. जवळची x लांबची
11. जगणे x मरणे
12. जमा x खर्च 
13. जबाबदार x बेजबाबदार
14. जर x तर
15. जलद x हळू
16. जागणे x झोपणे
17. जास्त x कमी
18. जागरूक x निष्काळजी
19. जागृत x निद्रिस्त
20. जाणे x येणे

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. जिवंत x मृत
2. जिंकणे x हरणे
3. जीत x हार
4. जुने x नवे
5. जेवढा x तेवढा
6. जोश x कंटाळा
7. झोप x जाग
8. झोपडी x महाल
9. टंचाई x विपुलता
10. टिकाऊ x ठिसूळ
11. ठळक x पुसट
12. डावा x उजवा
13. डौलदार x बेढप 
14. तरुण x म्हातारा
15. तहान x भूक 
16. तुरळक x दाट
17. ताजे x शिळे
18. तारक x मारक
19. ताजी x शिळी
20. ताल x बेताल

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. तेजस्वी x निस्तेज
2. तेजी x मंदी
3. तीव्र x सौम्य
4. तीक्ष्ण x बोथट
5. तिरके x सरळ
6. तिरपा x सरळ
7. थंड x गरम
8. थंडी x उष्मा
9. थोर x लहान
10. थोरला x धाकटा
11. थोडे x जास्त
12. दया x राग 
13. दयाळू x जुलमी
14. दाट x विरळ
15. दीन x रात
16. दिवस x रात्र
17. दीर्घ x ऱ्हस्व
18. दुरित x सज्जन 
19. दुःख x सुख
20. दुष्काळ x सुकाळ

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. दुष्ट x सुष्ट
2. देशभक्त x देशद्रोही
3. देव x दानव, दैत्य
4. दृष्ट x सुष्ट   
5. दोषी x निर्दोषी, निर्दोष
6. द्वेष x प्रेम
7. धनवंत x निर्धन, कंगाल
8. धडधाकट x कमजोर
9. धर्म x अधर्म
10. धाडस x भित्रेपणा
11. धूसर x स्पष्ट
12. धिटाई x भित्रेपणा, भ्याडपणा
13. धीट x भित्रा
14. धूर्त x भोळा 
15. नफा x तोटा
16. नवे x जुने
17. नम्रता x उद्धटपणा
18. नाजूक x राठ 
19. निद्रा x जागृती
20. निर्मळ x मळकट

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. निमंत्रित x आगंतुक 
2. निंदा x स्तुती
3. निर्दयता x सहृदयता, सदयता
4. निर्बंध x मोकळीक
5. निर्जीव x सजीव
6. निराश x उत्साही
7. निःशस्त्र x शस्त्रधारी
8. निश्चित x अनिश्चित
9. निष्काम x सकाम 
10. निर्भय x भयभीत
11. नीती x अनीती
12. नीटनेटका x गबाळ्या
13. नोकर x मालक
14. नेहमी x क्वचित
15. नुकसान x फायदा
16. नेता x अनुयायी  
17. न्याय x अन्याय
18. पक्की x कच्ची
19. पडका x धडका
20. पराक्रमी x भित्रा

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. परका x स्वकीय
2. पहिला x शेवटचा
3. पलीकडे x अलीकडे
4. परवानगी x बंदी
5. प्रकाश x अंधार
6. प्रश्न x उत्तर
7. प्रामाणिकपणा x लबाडी
8. प्राचीन x अर्वाचीन
9. प्रेमळ x रागीट
10. प्रेम x द्वेष
11. प्रचंड x चिमुकला
12. प्रत्यक्ष x अप्रत्यक्ष
13. प्रतिकार x सहकार
14. प्रमाण x अप्रमाण
15. प्रगती x अधोगती 
16. पाप x पुण्य
17. पात्र x अप्रात्र
18. पायथा x शिखर
19. पांढरा x काळा
20. प्रारंभ x अंत

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. पुढची x मागची
2. पुष्कळ x थोडे
3. पूर्ण x अपूर्ण
4. पूर्व x पश्चिम
5. पौर्णिमा x अमावास्या
6. प्रिय x अप्रिय
7. फसवी x स्पष्ट  
8. फायदा x तोटा
9. फार x कमी
10. फुलणे x कोमेजणे
11. फुकट x विकत 
12. फिकट x गडद
13. बहुमान x अपमान
14. बरोबर x चूक 
15. बलाढ्य x कमजोर
16. बसणे x उठणे 
17. बंद x उघडा
18. बंधन x मुक्तता
19. बंडाळी x सुव्यवस्था
20. बाल x वृद्ध

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. बाहेर x आत
2. बिघात x दुरुस्ती 
3. बुद्धिमान x निर्बुद्ध
4. बुद्धिमान x ढ
5. बेसावध x सावध
6. बेसूर x सुरेल  
7. भडक x सौम्य
8. भरती x ओहोटी
9. भरभर x सावकाश
10. भले x बुरे
11. भक्कम x कमकुवत
12. भय x अभय
13. भयंकर x सौम्य
14. भयभीत x निर्भय
15. भव्य x चिमुकले
16. भसाडा x मंजुळ
17. भरती x आहोटी   
18. भान x बेभाम
19. भारतीय x अभारतीय
20. भाग्यवंत x दुर्भागी

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. भांडण x सलोखा
2. भिकारी x सावकार 
3. भूक x तहान
4. भूषण x दूषण
5. महान x क्षुद्र
6. मधुर x कडवट
7. महाल x झोपडी
8. मऊ x टणक 
9. मंद x प्रखर
10. मंजुळ x कर्कश
11. माता x पिता  
12. माथा x पायथा
13. माय x बाप
14. मालक x नोकर
15. मान x अपमान
16. माया x द्वेष
17. माघारा x सामोरा
18. मान्य x अमान्य 
19. म्हातारा x तरुण
20. मिटलेले x उघडलेले

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. मित्र x शत्रू
2. मैत्री x दुश्मनी
3. मोठा x लहान
4. मोकळे x बंदिस्त
5. मौन x बडबड
6. मृत्यू x जीवन
7. मृदू x कठीण
8. मुका x बोलका
9. मूर्ख x शहाणा 
10. यशस्वी x अयशस्वी
11. यश x अपयश 
12. याचक x दाता  
13. येईल x जाईल
14. योग्य x अयोग्य
15. रक्षक x मारक
16. रुडू x हसू
17. राग x लोभ
18. राजा x रंक 
19. रुचकर x बेचव
20. रूपवान x कुरूप

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. रेखीव x खडबडीत
2. रिकामे x भरलेले
3. रोड x सुदृढ
4. लहानपण x मोठेपण
5. लक्ष x दुलर्क्ष
6. लवकर x उशिरा
7. लबाड x भोळा
8. लबाडी x प्रामाणिकपणा
9. लय x प्रारंभ  
10. लक्ष x दुर्लक्ष
11. लाडके x नावडते
12. लांब x जवळ
13. लांबी x रुंदी
14. लेचापेचा x भक्कम
15. लोभी x निर्लोभी
16. वाकडे x सरळ
17. वापर x गैरवापर 
18. वृद्ध x तरुण
19. विचार x अविचार
20. विद्यार्थी x शिक्षक

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. विश्वास x अविश्वास
2. विलंब x त्वरा
3. विशेष x सामान्य
4. विद्वान x अडाणी
5. विष x अमृत
6. विरोध x पाठिंबा
7. विसरणे x आठवणे   
8. वेडा x शहाणा
9. वेगात x हळूहळू
10. व्यवस्थित x अव्यवस्थित 
11. शत्रू x मित्र
12. शहर x खेडे
13. शकून x अपशकून
14. शाप x वर
15. शंका x खात्री  
16. शेवट x सुरवात
17. श्वास x निःश्वास 
18. शिखर x पायथा
19. शिकारी x सावज
20. शिस्त x बेशिस्त 

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. शिक्षा x शाबाशकी
2. शीतल x उष्ण
3. शीत x अशीत
4. शक्य x अशक्य
5. शेंडा x बुडखा
6. शुद्ध x अशुद्ध
7. शूर x भित्रा   
8. श्रीमंत x गरीब
9. श्रेष्ठ x कनिष्ठ
10. सकाळ x संध्याकाळ
11. सज्जन x दुर्जन
12. सदाचार x दुराचार
13. सभ्य x असभ्य
14. सतर्क x बेसावध
15. सतेज x निस्तेज
16. समाधान x असमाधान
17. सरस x निरस
18. समान x असमान
19. समृद्धी x दारिद्र्य  
20. सत्य x असत्य

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. सरळ x वाकडा    
2. संवाद x विसंवाद
3. स्वच्छ x घाणेरडा
4. स्वतंत्र x परतंत्र
5. स्वस्थ x बेचैन
6. स्वहित x परमार्थ
7. स्वदेश x परदेश
8. स्तुती x निंदा
9. स्वस्त x महाग
10. स्वाधीन x पराधीन
11. स्वागत x निरोप 
12. स्वार्थ x परमार्थ
13. स्वार्थी x निःस्वार्थी
14. स्पष्ट x अस्पष्ट 
15. सावध x बेसावध
16. साहसी x भित्रा
17. सार्थ x व्यर्थ
18. साम्य x फरक
19. सान x थोर
20. सावकाश x पटकन

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. सार्वजनिक x खाजगी 
2. सानुली x मोठी
3. सामुदायिक x वैयक्तिक     
4. स्थिर x अस्थिर
5. सुप्रसिद्ध x कुप्रसिद्ध
6. सुरक्षित x असुरक्षित
7. सुख x दु:ख
8. सुटका x अटक
9. सुशिक्षित x अशिक्षित
10. सुगंध x दुर्गंध
11. सुंदर x कुरूप
12. सुदैवी x दुर्दैवी
13. सुरुवात x शेवट
14. सुभाषित x कुभाषित  
15. सूर्योदय x सूर्यास्त
16. सोपे x कठीण
17. सोय x गैरसोय
18. सौजन्य x उद्धटपणा
19. सेवक x मालक
20. हळू x जलद
21. हसणे x रडणे

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. हलके x जड
2. हजर x गैरहजर
3. हसतमुख x रडततोंड 
4. हार x जीत
5. हिम्मत x भय
6. हिंसक x अहिंसक
7. हिरमुसलेला x उत्साही
8. हित x अहित 
9. हिशेबी x बेहिशेबी
10. हीन x दर्जेदार
11. हुशार x मठ्ठ
12. होकार x नकार
13. क्षमा x शिक्षा
14. ज्ञान x अज्ञान
15. शब्द विरुद्धार्ती  शब्द
16. अर्थ अनर्थ
17. अनाथ सनाथ, पोरका
18. अमर मर्त्य
19. अटक x  सुटका
20. अनुकूल   x  प्रतिकूल

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. अबोल  x बोलका
2. अलीकडे  x पलीकडे
3. अळणी  x खारट
4. अजरामर  x नाशिवंत, नश्वर
5. अध्ययन  x अध्यापन
6. अपमान  x सन्मान
7. अंधार,  x काळोख प्रकाश, उजेड
8. अंथरूण  x पांघरूण
9. आधी   x नंतर
10. आदर  x अनादर
11. आवड  x नावड
12. आज  x उद्या, काल
13. आत  x बहेर
14. आस्तिक  x नास्तिक
15. आवडते, लाडके नावडते
16. आशा  x निराशा
17. आधार  x निराधार
18. आरंभ  x  सुरुवात शेवट
19. आठवणे  x विसरणे
20. आग्रह  x अनाग्रह, दुराग्रह

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. आनंद  x दुःख
2. आशीर्वाद  x शाप
3. आवश्यक  x अनावश्यक
4. आदिम  x अंतिम
5. आकलनीय   x अनाकलनीय
6. ओळखीचे   x अनोळखी
7. ओले सुके,   x कोरडे   
8. "इ"
9. इवले   x प्रचंड
10. इकडे  x  तिकडे
11. इथली  x  तिथली
12. इमानी  x  बेइमान
13. इलाज  x  नाईलाज
14. इहलोक  x  परलोक
15. "उ"
16. उपकार  x  अपकार
17. उगवणे  x  मावळणे
18. उदय   x ह्रास
19. उतरण  x  चढण
20. उपाय  x  निरुपाय

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. उदार   x कंजूष
2. उजवा  x  डावा
3. उग्र   x सौम्य
4. उष्ण   x थंड, शीतल
5. उच्च  x  नीच
6. उचित  x  अनुचित
7. उपकार  x  अपकार
8. उन्नती  x  अवनती
9. उत्कर्ष अपकर्ष
10. उदय   x अस्त
11. उलट  x  सुलट
12. उत्साह  x  निरुत्साह,  मरगळ
13. उगवती  x  मावळती
14. उजेड  x  काळोख
15. उभे   x आडवे
16. उत्तीर्ण  x  अनुत्तीर्ण
17. उंच सखोल  x , बुटका, ठेंगू, सखल
18. ऊन   x सावली
19. "क"
20. कडक  x  नरम

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. कबूल  x  नाकबूल
2. कमी   x जास्त,  x  पुष्कळ
3. कळत  x  नकळत
4. कठीण  x  मृदू
5. कच्चे  x  पक्के
6. कडू   x गोड
7. कबूल  x  नाकबूल
8. कडक  x  नरम
9. कच्चा  x  पक्का
10. कळस  x  पाया
11. कर्कश  x  मधुर, संजुल
12. कमकुवत   x भक्कम
13. कल्याण  x  अकल्याण
14. कष्टाळू  x  कामचोर
15. कायदेशीर   x बेकायदेशीर
16. काळोख   x प्रकाश, उजेड
17. काळे पांढरे,  x  सफेद
18. कोरडे  x  ओले
19. कोवळे  x  राठ, निबर, जून
20. किमाल  x  कमाल

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. कीव   x राग 
2. कीर्ती   x अपकीर्ती
3. कौतुक  x  निंदा
4. क्रूर   x प्रेमळ, मायाळू, दयाळू
5. कृतज्ञता   x कृतघ्नता
6. कृतज्ञ  x  कृतघ्न
7. कृपा  x  अवकृपा 
8. कृत्रिम  x  नैसर्गिक, स्वाभाविक
9. कृश  x  स्थूल
10. “ख”
11. खरेदी  x  विक्री
12. खरे  x  खोटे
13. खाली  x  वर
14. खोली  x  उंची
15. खोल  x  उथळ
16. खोटेपणा  x  खरेपणा
17. खुश   x नाखूष
18. खूप  x  कमी
19. खिन्न  x  प्रसन्न्न
20. “ग”
21. गच्च,  x  गर्द,   x दाट विरळ

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. गरम,   x उष्ण थंड, गार
2. गरीब   x श्रीमंत
3. गरिबी  x  श्रीमंती
4. गर्व  x  विनय
5. गुलामी  x  स्वातंत्र्य
6. गुरु  x  शिष्य
7. गुण  x  दोष
8. गोड   x कडू
9. गोरा   x काळा
10. ग्राहक  x  विक्रेता
11. ग्राह्य   x त्याज्य 
12. "घ"
13. घन  x  द्रव
14. घट्ट   x सैल, पातळ
15. घाऊ  x क किरकोळ
16. घाणेरडा  x  स्वच्छ
17. "च"
18. चढणे   x उतरणे
19. चढून   x उतरून
20. चढ   x उतार

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. चढाई  x  माघार
2. चपळ  x  मंद 
3. चल   x अचल
4. चारित्र्यवान   x चारित्र्यहीन
5. चिमुकले   x अवाढव्य, प्रचंड
6. चूक   x बरोबर
7. चिंताग्रस्त  x  चिंतामुक्त
8. चांगला   x वाईट
9. चोर   x साव
10. " छ "
11. छोटी  x  मोठी
12. छोटेसे  x  मोठेसे
13. " ज "
14. जर   x तर
15. जहाल  x  मवाळ
16. जमा   x खर्च
17. जड  x  हलके
18. जय   x पराजय
19. जमा   x खर्च
20. जन्म   x मृत्यू

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. जलद  x  हळू
2. जगणे  x  मरणे
3. जवळची  x  लांबची
4. जबाबदार  x  बेजबाबदार
5. जास्त   x  कमी
6. जाणे   x येणे
7. जागृत  x  निद्रिस्त
8. जागरूक  x  निष्काळजी
9. जिवंत  x  मृत
10. जिंकणे   x हरणे
11. जीत  x  हार
12. जुने   x नवे
13. जेवढा  x  तेवढा
14. जोश   x कंटाळा
15. " त "
16. तहान  x  भूक
17. तरुण   x म्हातारा
18. ताजे  x  शिळे
19. ताजी  x  शिळी
20. तारक  x  मारक

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

1. ताल   x बेताल
2. तारक  x  मारक
3. तीक्ष्ण   x बोथट
4. तीव्र  x  सौम्य
5. तीक्ष्ण  x  बोथट
6. तिरपा  x  सरळ
7. तिरके x सरळ
8. तेजी x मंदी
9. तेजस्वी x  निस्तेज

आयात x निर्यात

ओला x सुका

समज x गैरसमज

विचारी x अविचारी

इलाज x नाईलाज

प्रेम x द्वेष

पापी x निष्पापी

लक्ष x दुर्लक्ष

लायक x नालायक

उधार x रोख

लवकर x उशिरा

रडणे x हसणे

फायदा x नुकसान

इकडे x तिकडे

उपस्थित x अनुपस्थित

स्वस्त x महाग

जमीन x आकाश

एक x अनेक

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

मेहनती x आळशी

हरवणे x सापडणे

खर्च x जमा

गरीब x श्रीमंत

तरुण x म्हातारा

तोंडी x लेखी

सुवास x दुर्गंधी

उत्तर x दक्षिण

सुपीक x नापीक

जास्त x कमी

प्रश्न x उत्तर

आघाडी x पिछाडी

बांधलेला x मोकळा

आनंदी x निराश

उत्तीर्ण x अनुत्तीर्ण

अशा x निराशा

व्यसनी x निर्व्यसनी

धनवान x निर्धन

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

पास x नापास

आवडता x नावडता

समाधानी x असमाधानी

नातलग x परके

सुंदर x कुरूप

काळा x गोरा

चंचल x मंद

हुशार x मंद

सुरक्षित x असुरक्षित

शक्य x अशक्य

उपकार x अपकार

उलट x सुलट

मित्र x शत्रू

उंच x बुटका

लांब x आखूड

अगोदर x नंतर

सुरवात x शेवट

काळा x पांढरा

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

उघडे x बंद

अवघड x सोपे

आळशी x उद्योगी

खरा x खोटा

पुढे x मागे

सत्य x असत्य

राग x आनंद

खर x खोट

ओळख x अनोळख

खाली x वर

आग x पानी

मजबूत x हलके

कनिष्ठ x वरिष्ठ

विजय x पराजय

चांगले x वाईट

आदर x अनादर

सरळ x वाकडा

गोड x कडू

सामान्य x असामान्य

वरदान x शाप

पाप x पुण्य

हार x जीत

लोभी x निर्लोभी

मर्द x नामर्द

राग x क्रोध

पहाट x संध्याकाळ

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

रात्र x दिवस

सूर्योदय x सूर्यास्त

थंड x उष्ण

विश्वास x धोका

सभ्य x असभ्य

संकट x संधी

देव x राक्षस

भरती x ओहोटी

जीवंत x मेलेला

ऊन x सावली

दुख x सुख

अल्लड x पोक्त

आला x गेला

छापा x काटा

राजा x राणी

चढ x उतार

Virudharthi Shabd in Marathi
धाडसी x भित्रा

स्वच्छ x अस्वच्छ

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

कच्चा x पिकलेला

दूरचा x जवळचा

शांत x अशांत

हळू x भरभर

निद्रा x अनिद्रा

अकाळ x सुकाळ

विष x अमृत

अंधार x प्रकाश

स्वीकार x अस्वीकार

कंजूष x उदार

स्मरण x विस्मरण

कंगाल x मालामाल

स्थिर x अस्थिर

चूक x बरोबर

प्रकट x अदृश्य

चोर x पोलिस

चतुर x मूर्ख

दयाळू x निर्दयी

पापी x सज्जन

पूर्ण x अपूर्ण

बुद्धिमान x बुद्धीहीन

रिकामा x भरलेला

सोपा x अवघड

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

जंगली x शहरी

रोगी x निरोगी

स्वार्थी x निस्वार्थी

शक्तिशाली x दुर्बल

न्याय x अन्याय

नीती x अनीति

प्रसिद्ध x अप्रसिद्ध

हरवलेला x सापडलेला

प्रामाणिक x अप्रामाणिक

प्रिय x अप्रिय

मर्यादित x अमर्यादित

योग्य x अयोग्य

यशस्वी x अयशस्वी

रुंद x अरुंद

विवेकी x अविवेकी

वैध x अवैध

व्यवस्थित x अव्यवस्थित

स्वच्छ x घाणेरेडे

समान x असमान

असमाधानी x समाधानी

साधारण x असाधारण

सुर x असुर

संतुष्ट x असंतुष्ठ

स्पष्ट x अस्पष्ट

स्वस्थ x अस्वस्थ

हिंसा x अहिंसा

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)

ज्ञान x अज्ञान

अमर x मृत्यू

ज्ञात x अज्ञात

आवश्यक x अनावश्यक

शांत x अशांत

ताजा x शिळा

आरोग्य x अनारोग्य

सावधान x असावधान

सावध x असावध

पसंत x नापसंत

आवड x नाआवड

आधार x निराधार

स्वीकार x नकार

होकार x नकार

प्रेम x तिरस्कार

आस्था x अनास्था

इच्छा x अनिच्छा

खुश x नाखुश

बाद x नाबाद

उपयोगी x निरुपयोगी

लहान x मोठा

ओबड x धोबड

उपयोगी x निरुपयोगी

अकिंचनः	धनिकः
अत्र	तत्र
अधः	उपरि, ऊर्ध्वम्
अधस्तात्	ऊर्ध्वम्
अधिकतरः	अल्पतरः, न्यूनतरः
अधिष्ठितम्	अनधिष्ठितम्
अधुना	पश्चात्, अनन्तरम्, पूर्वम्, पुरा
अनन्तम्	सान्तम्
अनन्तरम्	अधुना
अनपराधः	अपराधः
अनभिज्ञः	अभिज्ञः
अनभिमतम्	अभिमतम्
अनाकीर्णम्	आकीर्णम्
अनुत्तीर्णः	उत्तीर्णः
अनुमतम्	अननुमतम्
अनृतम्	सत्यम्
अनेकवारम्	एकवारम्
अनौरसः	औरसः
अन्तः	आरम्भः
अन्तिके	दूरम्
अन्धकारः	प्रकाशः
अपकर्षः	उत्कर्षः
अपकारः	उपकारः
अपकीर्तिः	कीर्तिः
अपरा	परा
अपराधः	अनपराधः
अपरिचितः	परिचितः
अपरिणतम्	परिणतम्
अपर्याप्तम्	पर्याप्तम्
अपायः	उपायः
असन्तुष्टः	सन्तुष्टः
असितम्	सितम्
असुन्दरम्	रमणीयम्
असुरः	सुरः
असूया	अनसूया
अस्तः	उदयः
अस्वादु	स्वादु
आकीर्णम्	अनाकीर्णम्
आगतः	गतः
आगमनम्	गमनम्
आतपः	छाया
आत्मवशम्	परवशम्
आदरः	अनादरः, तिरस्कारः
आदानम्	प्रदानम्
आदिमा	चरमा
आद्या	चरमा
आधुनिकम्	पुरातनम्
आनन्दः	विषादः
आनन्दितः	विषण्णः, खिन्नः, व्यथितः
आम्	नहि
आरब्धम्	अनारब्धम्
आरम्भः	अन्तः
आरोहणम्	अवरोहणम्
आर्यः	अनार्यः
आलस्यम्	उद्यमः
आशा	हताशा, नैराश्यम्
आश्रयः	अनाश्रयः
आसादितम्	अनासादितम्
इदानीम्	तदानीम्
इदानीम्	पुरा, पूर्वम्
ऐक्यम्	अनैक्यम्
ऐश्वर्यम्	अनैश्वर्यम्
औरसः	अनौरसः
कटुः	मधुरः
कठिनम्	सरलम्
कठोरः	वत्सलः
कठोरा	कोमला
कनिष्ठः	ज्येष्ठः, वरिष्ठः
कनिष्ठम्	श्रेष्ठम्
कर्कशा	कोमला
कातराः	वीराः, शूराः
कातर्यम्	धृतिः
कापुरुषाः	वीराः, शूराः
कीर्तिः	अपकीर्तिः, दुष्कीर्तिः
कुकृतम्	सुकृतम्
कुटिलम्	सरलम्
कुपुत्रः	सुपुत्रः
कुबुद्धिः	सुबुद्धिः
कुमार्गः	सन्मार्गः
कुरूपता	सुन्दरता
कुलक्षयः	कुलवृद्धिः
कुलवृद्धिः	कुलक्षयः
कुशलः	अकुशलः
कूक्तम्	सूक्तम्
कृपणः	उदारः, दाता
कृपणता	उदारता
कृष्णः	शुक्लः, शुभ्रः, श्वेतः, धवलः
कृष्णम्	शुक्लम्, शुभ्रम्‌, श्वेतम्, धवलम्‌
कृष्णा	शुक्ला, शुभ्रा, श्वेता, धवला
कोमला	कठोरा, कर्कशा
चिरम्	अचिरम्
चिरात्	अचिरात्
चिराय	अचिराय
चिरेण	अचिरेण
छाया	आतपः, प्रकाशः
जडः	निपुणः
जयः	अजयः, पराजयः
जरा	यौवनम्
जागृतिः	निद्रा, सुषुप्तिः
जातः	मृतः
जीवनम्	मरणम्
जीवन्	म्रियमाणः
ज्ञानम्	अज्ञानम्
ज्येष्ठः	कनिष्ठः
ज्योतिः	तमः
झटिति	विलम्बेन
तत्र	अत्र
तदानीम्	इदानीम्
तमः	ज्योतिः
तालबद्धः	तालहीनः
तालहीनः	तालबद्धः
तिक्तः	मधुरः
तिमिरम्	प्रकाशः
तिरस्कारः	आदरः
तूर्णम्	शनैः शनैः, विलम्बेन
तूष्णीम्	सशब्दम्, सघोषम्
तृप्तः	क्षुधितः
त्यागः	भोगः, सञ्चयः
त्वदीयः	मदीयः
त्वरा	विलम्बः
दुष्करम्	सुकरम्
दुष्कीर्तिः	कीर्तिः
दुष्कृतम्	सुकृतम्
दुष्टः	सन्तः
दूरम्	अन्तिके, समीपे
दूरस्थः	समीपस्थः
दूरे	समीपे
दृढम्	शिथिलम्
दृप्तचेतसः	नम्रचेतसः
देवः	दानवः
दोषः	गुणः
दोषवान्	गुणवान्
द्वेषः	सौहार्दम्
द्वेषपूर्णः	प्रेममयः
द्वेष्यम्	अद्वेष्यम्, प्रियम्
धनाढ्यता	दरिद्य्रम्
धनिकः	निर्धनः, दरिद्रः
धनी	निर्धनः, दरिद्रः
धन्यः	अधन्यः
धवला	कृष्णा
धार्मिकः	अधार्मिकः
धिक्कृतम्	सत्कृतम्
धूर्तः	निष्कपटः, सरलः
धृतिः	अधृतिः, कातर्यम्, भीरुता
ध्रुवम्	अध्रुवम्
ध्वान्तम्	प्रकाशः
नम्रः	उद्धतः, उच्छृङ्खलः, दृप्तः
नम्रचेतसः	दृप्तचेतसः
नरकः	स्वर्गः
नहि	आम्
न्यूनतरः	अधिकतरः
पण्डितः	मूर्खः
पयोदः	पयोधिः
पयोधिः	पयोदः
परकीयम्	स्वकीयम्
परतंत्रः	स्वतंत्रः
परदेशः	स्वदेशः
परवशम्	आत्मवशम्
परस्य	स्वस्य
परा	अपरा
पराङ्मुखी	सम्मुखी
पराजयः	जयः, विजयः
परापकारः	परोपकारः
पराभवः	विजयः
परार्थः	स्वार्थः
परार्थाय	स्वार्थाय
परिचितः	अपरिचितः
परिणतम्	अपरिणतम्
परिपूर्णम्	अपूर्णम्
परिभवः	विजयः
परेद्युः	पूर्वेद्युः
परोक्ष	प्रत्यक्ष
परोक्षीकृता	प्रत्यक्षीकृता
परोपकारः	परापकारः
पर्याप्तम्	अपर्याप्तम्
पश्चात्	अधुना
पापम्	पुण्यम्
पारतंत्र्यम्	स्वातंत्र्यम्
पाश्चात्यः	पौर्वात्यः, पूर्वीयः
पिनद्धाः	उद्घाटिताः
प्राचीनाः	नूतनाः
प्राज्ञः	मूर्खः, मूढः
प्रियः	अप्रियः
प्रियम्	द्वेष्यम्
प्रीति	अप्रीति
प्रीतिकरः	दारुणः
प्रेममयः	स्नेहहीनः, द्वेषपूर्णः
बद्धः	मुक्तः
बलसम्पन्नः	बलहीनः
बलहीनः	बलसम्पन्नः
बहुजनः	अल्पजनः
बहुभाषी	मितभाषी, अल्पभाषी
बालः	वृद्धः
बाल्यम्	वृद्धत्वम्, वार्धक्यम्
भक्तः	अभक्तः, अरिः, शत्रुः
भयङ्करः	रमणीयः
भयाकुलः	निर्भयः
भिन्नप्रकृतिः	समानप्रकृतिः
भीरुता	धृतिः
भूरि	अल्पम्
भोगः	त्यागः
मङ्गलम्	अमङ्गलम्, अशुभम्, अशिवम्
मत्ताः	अमत्ताः
मदीयः	त्वदीयः
मधुरः	कटुः, तिक्तः
मन्दभागः	महाभागः
मन्दभाग्यत्वात्	सुभाग्यत्वात्
मन्दभाग्यत्वात्	सौभाग्यत्वात्
मरणम्	जीवनम्
मलिनः	अमलिनः, स्वच्छः
लघुः	गुरुः, महान्
लघुतरम्	गुरुतरम्
लाघवम्	गौरवम्
लुप्ता	अलुप्ता
लुब्धः	उदारः, दाता
वक्रम्	सरलम्
वत्सलः	क्रूरः, कठोरः
वरिष्ठः	कनिष्ठः
वर्धमानः	क्षीयमाणः
वामः	दक्षिणः
वार्धक्यम्	बाल्यम्, यौवनम्
विकसितम्	अविकसितम्
विक्रयः	क्रयः
विघ्नः	सौख्यम्
विचक्षणः	मूर्खः
विजयः	अजयः, पराजयः, परिभवः, पराभवः
वितथम्	अवितथम्
विदितम्	अविदितम्
विद्या	अविद्या
विद्वान्	मूर्खः
विनयः	गर्वः, दर्पः
विनाशः	सर्जनम्
विनीतः	उद्धतः
विनीतः	उच्छृङ्खलः
विपद्	सम्पद्
विपन्नः	संपन्नः
विपुलम्	विरलम्, स्वल्पम्
विप्रकीर्णाः	संहताः
विफलः	सुफलः
विमला	अविमला, समला
शनैः	सत्वरम्
शनैः शनैः	त्वरितम्, तूर्णम्
शान्तः	क्रुद्धः
शिथिलम्	दृढम्
शीतम्	उष्णम्
शीतलम्	उष्णम्
शुक्लम्	कृष्णम्
शुद्धम्	अशुद्धम्
शुभः	अशुभः, कृष्णः
शुभ्रः	कृष्णः
शूराः	कातराः, कापुरुषाः
शैत्यम्	उष्णता
शोभनम्	अशोभनम्
श्रेष्ठम्	कनिष्ठम्
श्वः	ह्यः
श्वेतम्	कृष्णम्
संपन्नः	विपन्नः
संयुक्तः	वियुक्तः
संरक्षकः	संवर्धकः
संवर्धकः	संहारकः, संरक्षकः
संवादः	विवादः
संहताः	असंहताः, विप्रकीर्णाः
संहारकः	संवर्धकः
सख्यम्	शत्रुत्वम्, वैरम्
सघोषम्	तूष्णीम्
सचेतनम्	अचेतनम्, निश्चेतनम्
सजलाः	निर्जलाः
सञ्चयः	असञ्चयः, दानम्, त्यागः
सत्कृतम्	धिक्कृतम्
सत्यम्	असत्यम्, अनृतम्, मिथ्या, अलीकम्
सशब्दम्	तूष्णीम्
ससंशयम्	निःशङ्कम्
ससन्देहम्	निःशङ्कम्
साक्षरा	निरक्षरा
सादृश्यम्	असादृश्यम्
साधुः	खलः
सान्तम्	अनन्तम्
सायंकाले	प्रभाते
सावधानम्	असावधानम्
सितम्	असितम्
सिद्धः	असिद्धः
सुकरम्	दुष्करम्
सुकृतम्	दुष्कृतम्, कुकृतम्
सुखकरः	दुःखकरः, असुखकरः
सुखम्	दुःखम्, पीडा
सुजनः	दुर्जनः
सुदैवम्	दुर्दैवम्
सुदैवात्	दुर्दैवात्
सुनिवारम्	दुर्निवारम्
सुन्दरता	कुरूपता
सुपुत्रः	कुपुत्रः
सुफलः	निष्फलः, विफलः
सुबुद्धिः	दुर्बुद्धिः, कुबुद्धिः
सुबोधम्	दुर्बोधम्
सुभाग्यत्वात्	मन्दभाग्यत्वात्
सुरः	असुरः
सुलभः	दुर्लभः
सुलभाः	दुर्लभाः
सुवचनम्	दुर्वचनम्
सुशिक्षितः	अशिक्षितः
सुषुप्तिः	जागृतिः

अपूर्णत्वम्	पूर्णत्वम्
अपूर्णम्	पूर्णम्, परिपूर्णम्
अभिज्ञः	अनभिज्ञः
अभिमतम्	अनभिमतम्
अरिः	भक्तः
अर्वाचीनम्	प्राचीनम्
अलसः	अनलसः, उद्यमी
अलसाः	उद्यमिनः, उद्योगिनः
अलीकम्	सत्यम्
अल्पः	विशालः
अल्पजनः	बहुजनः
अल्पतरः	अधिकतरः
अल्पभाषी	बहुभाषी
अल्पम्	भूरि, महत्
अल्पीयस्	महीयस्
अवरोहणम्	आरोहणम्
अवितथम्	वितथम्
अविद्या	विद्या
अविमलम्	निर्मलम्, स्वच्छम्
अविलम्बेन	विलम्बेन
अविमला	निर्मला, विमला
अविवेकः	विवेकः
अशिक्षितः	सुशिक्षितः
अशिवम्	मङ्गलम्
अशिष्टः	सभ्यः
अशुद्धम्	शुद्धम्
अशुभः	शुभः
अशुभम्	मङ्गलम्
असंस्कृतः	सुसंस्कृतः
असत्यम्	सत्यम्, ऋतम्
ईश्वरः	अनीश्वरः, सेवकः
उक्तम्	अनुक्तम्
उच्चः	नीचः
उच्चैः	नीचैः
उच्छृङ्खलः	नम्रः, विनीतः
उत्कर्षः	अपकर्षः
उत्तमः	नीचः
उत्तरार्धम्	पूर्वार्धम्
उत्तीर्णः	अनुत्तीर्णः
उत्साहः	अनुत्साहः
उदयः	अस्तः
उदारः	कृपणः, लुब्धः
उदारता	कृपणता
उद्घाटिताः	अनुद्घाटिताः, पिनद्धाः
उद्धतः	नम्रः, विनीतः
उद्यमः	अनुद्यमः, आलस्यम्
उद्यमिनः	अलसाः
उद्यमी	अलसः
उद्योगिनः	अलसाः
उपकारः	अपकारः
उपयुक्तः	अनुपयुक्तः
उपरि	अधः
उपस्थितः	अनुपस्थितः
उपायः	अपायः
उष्णता	शैत्यम्
उष्णम्	शीतलम्, शीतम्
ऊर्ध्वम्	अधः, अधस्तात्
ऋतम्	असत्यम्
एकत्र	सर्वत्र
एकवारम्	अनेकवारम्, नैकवारम्
क्रयः	विक्रयः
क्रुद्धः	शान्तः
क्रूरः	अक्रूरः, वत्सलः
क्रोधः	क्षमा
क्षमा	अक्षमा, क्रोधः
क्षीयमाणः	वृध्यमानः, वर्धमानः
क्षुद्रः	महान्
क्षुधितः	तृप्तः
खलः	साधुः
खिन्नः	आनन्दितः, मुदितः
गतः	आगतः
गतिः	अगतिः
गमनम्	आगमनम्
गरीयः	लघीयः
गर्वः	विनयः
गर्हणीय	अगर्हणीय, स्तुत्य
गुणः	दोषः
गुणज्ञः	अगुणज्ञः
गुणवान्	दोषवान्
गुणिनः	अगुणिनः
गुणः	निर्गुणः
गुरुः	लघुः
गुरुतरम्	लघुतरम्
गौणः	प्रमुखः
गौणम्	प्रधानम्
गौरवम्	लाघवम्
चकितः	अचकितः
चञ्चलः	स्थिरः
चरमा	प्रथमा, आदिमा, आद्या
चलः	अचलः
त्वरितम्	शनैः शनैः, विलम्बेन
दक्षिणः	वामः
दण्ड्याः	अदण्ड्याः
दयालुः	नृशंसः, निर्दयः, निर्घृणः
दरिद्य्रम्	धनाढ्यता, वैभवम्
दरिद्रः	धनी, धनिकः
दर्पः	विनयः
दाता	कृपणः, लुब्धः, याचकः
दानम्	सञ्चयः
दानवः	देवः
दारुणः	अदारुणः, सौम्यः, प्रीतिकरः
दासः	स्वामी
दासी	स्वामिनी
दिवसः	रात्रिः
दीर्घः	ऱ्हस्व ‍
दुःखकरः	सुखकरः
दुःखदायिनी	मोददायिनी, सुखदायिनी
दुःखम्	सुखम्
दुराचारः	सदाचारः
दुरुक्तम्	सूक्तम्
दुर्जनः	सुजनः
दुर्दैवम्	सुदैवम्
दुर्दैवात्	सुदैवात्
दुर्निवारम्	सुनिवारम्
दुर्बलाः	सबलाः
दुर्बुद्धिः	सुबुद्धिः
दुर्बोधम्	सुबोधम्
दुर्लभः	सुलभः
दुर्लभाः	सुलभाः
दुर्वचनम्	सुवचनम्
नाशः	सर्गः, सर्जनम्
निःशङ्कम्	सशङ्कम्, ससन्देहम्,
निंदा	प्रशंसा
निद्रा	जागृतिः
निपुणः	अनिपुणः, जडः
निपुणः	जडः
निरक्षरा	साक्षरा
निरोगः	रुग्णः
निर्गुणः	गुणिनः
निर्घृणः	दयालुः
निर्जलाः	सजलाः
निर्दयः	सदयः, दयालुः
निर्धनः	सधनः, धनिकः, धनी
निर्धनत्वम्	सधनत्वम्, वैभवम्
निर्भयः	भयाकुलः
निर्मलम्	अविमलम्, मलिनम्
निर्मला	अविमला, समला
निर्मोहितः	मोहितः
निश्चितम्	अनिश्चितम्
निश्चेतनम्	सचेतनम्
निष्कपटः	धूर्तः
निष्फलः	सुफलः
नीचः	उच्चः, उत्तमः
नीचैः	उच्चैः
नीरसम्	सरसम्
नूतनम्	पुरातनम्
नूतनाः	प्राचीनाः
नृशंसः	दयालुः
नैकवारम्	एकवारम्
नैराश्यम्	आशा
पीडा	सुखम्
पुण्यम्	पापम्
पुरतः	पृष्ठतः
पुरा	अधुना
पुरातनम्	आधुनिकम्, नूतनम्
पुरा	अधुना, सम्प्रति, इदानीम्
पूर्णत्वम्	अपूर्णत्वम्
पूर्णम्	अपूर्णम्
पूर्वम्	अधुना
पूर्वार्धम्	उत्तरार्धम्
पूर्वीयः	पाश्चात्यः
पूर्वेद्युः	परेद्युः
पृष्टः	अपृष्टः
पृष्ठतः	पुरतः
पौर्वात्यः	पाश्चात्यः
प्रकाशः	ध्वान्तम्, अन्धकारः,
प्रतिहतम्	अप्रतिहतम्
प्रत्यक्ष	परोक्ष
प्रत्यक्षीकृता	परोक्षीकृता
प्रथमा	चरमा
प्रदानम्	आदानम्
प्रधानम्	गौणम्
प्रभाते	सायंकाले
प्रमुखः	गौणः
प्रवीणः	अप्रवीणः, अकुशलः
प्रशंसा	अप्रशंसा, निंदा
प्रसन्नः	विषण्णः
प्रसिद्धः	अप्रसिद्धः
प्रसिद्धानि	अप्रसिद्धानि
प्राचीनम्	अर्वाचीनम्
मलिनम्	निर्मलम्, स्वच्छम्, विमलम्‌
महत्	लघु, अल्पम्
महान्	क्षुद्रः, लघुः
महाभागः	मन्दभागः
महीयस्	अल्पीयस्
मान्यः	अमान्यः
मितभाषी	बहुभाषी
मित्रत्वम्	शत्रुता, वैरम्
मित्रम्	शत्रुः
मिथ्या	सत्यम्
मुक्तः	बद्धः
मुदितः	खिन्नः, व्यथितः
मूढः	प्राज्ञः, सूज्ञः, पण्डितः,
मूर्खः	प्राज्ञः, सूज्ञः, पण्डितः,
मृतः	जातः
मोददायिनी	दुःखदायिनी
मोहितः	निर्मोहितः
म्रियमाणः	जीवन्
याचकः	दाता
युक्तः	अयुक्तः
युवा	वृद्धः
युवा	स्थविरः
यौवनम्	जरा, वार्धक्यम्
रमणीयः	भयङ्करः, रमणीयम्, असुन्दरम्
रात्रिः	अहः, दिवसः
रुग्णः	निरोगः
रुचिः	अरुचिः
र्‍हस्वः	दीर्घः
लघीयः	गरीयः
लघु	विस्तीर्णम्, विशालः, महत्
विमुखी	सम्मुखी
वियुक्तः	संयुक्तः
विरलम्	विपुलम्
विरसम्	स्वादु
विलम्बः	त्वरा
विलम्बेन	अविलम्बेन, झटिति, तूर्णम्, त्वरितम्
विवादः	संवादः
विवेकः	अविवेकः
विवेकरहिताः	विवेकसहिताः, विवेकिनः
विवेकसहिताः	विवेकरहिताः
विवेकिनः	विवेकरहिताः
विशालः	लघुः, अल्पः
विषण्णः	प्रसन्नः, आनन्दितः
विषमः	समः
विषमभावः	समभावः
विषमा	समा
विषादः	आनन्दः
विस्तीर्णम्	लघु
वीराः	कातराः, कापुरुषाः
वृद्धः	बालः, युवा
वृद्धत्वम्	बाल्यम्
वृध्यमानः	क्षीयमाणः
वैज्ञानिकः	अवैज्ञानिकः
वैभवम्	दरिद्य्रम्, निर्धनत्वम्
वैरम्	सौहार्दम्, सख्यम्, मित्रत्वम्
वैरी	सुहृद्
व्यथितः	आनन्दितः, मुदितः
शक्यम्	अशक्यम्
शत्रुः	मित्रम्, भक्तः
शत्रुता	मित्रत्वम्, सख्यम्
सत्वरम्	शनैः
सदयः	निर्दयः
सदाचारः	दुराचारः
सधनः	निर्धनः
सधनत्वम्	निर्धनत्वम्
सन्तुष्टः	असन्तुष्टः
सन्तः	असन्तः, दुष्टः
सन्देहः	असन्देहः
सन्मार्गः	कुमार्गः
सबलाः	दुर्बलाः
सभ्यः	असभ्यः, अशिष्टः
समः	असमः, विषमः
समभावः	विषमभावः
समर्थः	असमर्थः
समला	निर्मला, विमला
समा	असमा, विषमा
समानप्रकृतिः	भिन्नप्रकृतिः
समीपस्थः	दूरस्थः
समीपे	दूरे, दूरम्
समृद्धः	असमृद्धः
सम्पद्	विपद्
सम्प्रति	पुरा,पूर्वम्
सम्मुखी	पराङ्‌मुखी, विमुखी
सरलः	धूर्तः
सरलम्	कुटिलम्, वक्रम्, कठिनम्
सरसम्	नीरसम्
सर्गः	नाशः
सर्जनम्	विनाशः, नाशः
सर्वत्र	एकत्र
सशङ्कम्	निःशङ्कम्
सुसंस्कृतः	असंस्कृतः
सुहृद्	वैरी
सूक्तम्	कूक्तम्, दुरुक्तम्
सूज्ञः	मूढः
सेवकः	ईश्वरः
सौख्यम्	विघ्नः
सौभाग्यत्वात्	मन्दभाग्यत्वात्
सौम्यः	दारुणः
सौहार्दम्	द्वेषः, वैरम्
स्तुत्य	गर्हणीय
स्थविरः	युवा
स्थिरः	चञ्चलः
स्नेहहीनः	प्रेममयः
स्वकीयम्	परकीयम्
स्वच्छः	मलिनः
स्वच्छम्	अविमलम्, मलिनम्, मलीनम्
स्वतंत्रः	परतंत्रः
स्वदेशः	परदेशः
स्वर्गः	नरकः
स्वल्पम्	विपुलम्
स्वस्य	परस्य
स्वातंत्र्यम्	पारतंत्र्यम्
स्वादु	अस्वादु, विरसम्
स्वामिनी	दासी
स्वामी	दासः
स्वार्थः	परार्थः
स्वार्थाय	परार्थाय
हताः	अहताः
हताशा	आशा
हितैषी	अहितैषी
ह्यः	श्वः

मराठी विरुद्धार्थी शब्द
(Marathi Virudhdarthi Shabd)